Z czym kojarzy Ci się Meksyk? Każdy ma pewnie trochę inną odpowiedź na to pytanie. Jednak z pewnością najczęściej pojawi się w niej sombrero. Właśnie dlatego warto wiedzieć więcej na ten temat! Jaka jest historia charakterystycznego, ogromnego kapelusza? Czy wszyscy Meksykanie noszą takie kapelusze na co dzień? Jak ważnym elementem kultury jest to charakterystyczne nakrycie głowy?
Słowo to w języku hiszpańskim oznacza kapelusz. Pochodzi od słowa sombra, które oznacza cień. Zatem słowo sombrero związane jest z praktycznym zastosowaniem kapelusza, bo w zamyśle miał on chronić głównie przed ostrym słońcem. Funkcja ochronna wyjaśnia jednocześnie dlaczego sombrero w porównaniu do innych kapeluszy posiada wyjątkowo szerokie rondo. Cień, który rzuca chroni przed promieniami słonecznymi nie tylko głowę, twarz i kark, ale również ramiona i tułów.
Warto dodać, że w krajach hiszpańskojęzycznych, poza Meksykiem, używa się określenia sombrero mexicano (druga możliwość zapisu to: mejicano). Natomiast Meksykanie używają określenia sombrero de charro. Jeżeli zastanawiasz się kim są charros to w dużym uproszczeniu możemy założyć, że jest to meksykański odpowiednik amerykańskich kowbojów.
Kapelusze z charakterystycznym szerokim rondem były noszone na długo przed odkryciem Ameryki. Pierwsze wzmianki dotyczące tego typu nakrycia głowy sięgają XIII. wieku i nosili je konni jeźdźcy z Mongolii oraz Chińczycy, którzy pracowali na polach ryżowych. Podobnie jak Meksykanie, kilka wieków później, chcieli chronić się przed palącym słońcem.
Historia meksykańskiego kapelusza nie jest do końca znana. W źródłach najczęściej spotkamy się z teorią, że pomysł noszenia ogromnych kapeluszy, przybył do ameryki wraz z Hiszpanami. Ponieważ kapelusze z szerokim rondem nazywane sombrero cordobés były popularne w Hiszpanii aż do XVII. wieku. Sombrero cordobés to tradycyjny typ kapelusza pochodzący z Cordoby i Andaluzji. Używany początkowo przez pracowników w celu ochrony przed palącym, hiszpańskim słońcem. To właśnie kapelusz cordovan, jak potocznie jest nazywany, miał zapoczątkować powstanie charakterystycznego meksykańskiego nakrycia głowy.
Jest kilka innych teorii tłumaczących powstanie sombrero, które dzisiaj wszyscy kojarzymy z Meksykiem. Wśród nich dominują dwie. Pierwsza wiążę się z ‘mestizos’, czyli rolnikami pracującymi na terenach Meksyku oraz południowej części Stanów Zjednoczonych. Druga historia przypisuje wymyślenie sombrero jeźdźcom z Guadalajary. Miały one stanowić część ich ubioru/munduru. Ta teoria miałby również tłumaczyć zapożyczenia tego kapelusza przez amerykańskich kowbojów.
Ze względu na swoje rozmiary sombrero wykonuje się z lekkich materiałów. Dodatkowo, muszą one być jak najbardziej przewiewne. Dlatego najczęściej jest ono produkowane ze słomy lub kartonowych/pilśniowych arkuszy. Słomiane jest znacznie tańsze, lżejsze i posiada węższe rondo. Ponownie ma to wymiar praktyczny, gdyż w takim kapeluszu wygodniej pracuje się np. rolnikom na polu.
Natomiast tradycyjni Meksykanie, muzycy mariachi, zazwyczaj noszą kapelusze wykonane z pilśni i powlekane aksamitem. Są one znacznie cięższe, większe i bardziej zdobione. Często kapelusze mariachi posiadają pasek lub sznurek nazywany barboquejo, który muzyk może zawiązać pod brodą. Dzięki temu ma pewność, że podczas występu kapelusz nie spadnie z jego głowy.
Niezależnie od materiału, z którego sombrero zostało wykonane może być bogato zdobione. Wykorzystuje się do tego różne kolory, wzory, symbole i złote nici. Sombrero de charro wyróżnia się wśród innych kapeluszy również zagiętą krawędzią ronda. Podobno, ma to chronić ubranie przed ewentualnym kapiącym z kapelusza deszczem.
Ciekawskim polecam film pokazujący jak produkowane są kapelusze sprzedawane turystom. Jest to krótkie video z popularnej serii “How it’s made” po hiszpańsku “Asi lo hacen”.
To zależy od użytych materiałów i zdobień. Wszystkie te elementy, mogą służyć do pokazania statusu społecznego osoby, która jest jego właścicielem. Ceny tradycyjnych sombrero de charro oscylują w przedziale od około 250 zł do nawet 1600 zł (ceny z sierpnia 2019 roku). Ceny, ale również jakość wykonania kapeluszy sprzedawanych turystom jest znacznie niższa. Warto, również wspomnieć, że rocznie w Meksyku wytwarzanych jest od 30 do 40 tysięcy sombrero de charro.
Na zakończenie muszę wspomnieć o jeszcze jednym charakterystycznym elemencie kultury, który związany jest z sombrero de charro. Jest nim Jarabe tapatío, czyli tradycyjny taniec meksykański, zwany potocznie tańcem kapelusza. Para tancerzy tańczy wokół rzuconego na ziemię kapelusza. A wszystko przy muzyce z XIX wieku skomponowanej przez Jesús González Rubio. Założę się, że znasz ten utwór. 😉
