Czy wiesz, że czasy przeszłe w języku hiszpańskim to aż cztery różne konstrukcje gramatyczne? To może być jeden z powodów, dla których Polacy, tak obawiają się tego tematu na lekcjach gramatyki. W języku polskim mamy tylko jeden czas przeszły, dlatego ciężko nam porównywać i szukać podobieństw. Mam też dobrą wiadomość: kiedy skończysz czytać ten artykuł, będziesz już o krok bliżej do opanowania czasów przeszłych w języku hiszpańskim! Czeka na Ciebie również niespodzianka.
Warto również wiedzieć, że w języku hiszpańskim istnieją także tryby. Czym są tryby i kiedy się ich używa? Tego dowiesz się między innymi z artykułu: Hiszpańska gramatyka od A do Z
Jaki czas przeszły używamy najczęściej w języku hiszpańskim? Moim zdaniem, najbardziej przydatnym czasem jest Pretérito Indefinido. Choć wielu uczniów uważa ten czas za najtrudniejszy i zmaga się z licznymi odmianami i nieregularnościami, gdy już się go nauczymy, będziemy mogli bez problemu dogadać się z ludźmi w Hiszpanii czy Ameryki Południowej.
Kiedy używamy Pretérito Indefinido? Za pomocą tego czasu wyrazisz między innymi czynności, które są już zakończone. Takie, do których nie ma już powrotu np. trabajé – pracowałam, compré – kupiłam, bailamos – tańczyliśmy, cocinaron – ugotowali.
Kolejną niespodzianką dla uczniów, którzy zaczynają przygodę z Pretérito Indefinido, jest odmiana czasowników zakończonych na – AR. W pierwszej osobie liczby mnogiej mamy identyczną formę jak w teraźniejszości np. trabajamos – pracujemy/pracowaliśmy.
Teraz pewnie zastanawiasz się, jak rozróżnić te formy… W takich zdaniach musisz spojrzeć na kontekst lub marcadores temporales, czyli znaczniki (okoliczniki) czasu. W Indefinido takim znacznikiem czasu będzie: ayer – wczoraj, la semana pasada – w zeszłym tygodniu, czy hace dos meses – dwa miesiące temu. Spójrzmy na przykłady:
Hoy trabajamos. – Dziś pracujemy.
Ayer trabajamos. – Wczoraj pracowaliśmy.
Co jest jeszcze bardzo istotne w Indefinido? Prawidłowe akcentowanie! Trzeba o tym pamiętać, bo możemy zostać źle zrozumiani.
Te invito a un café. – Zapraszam cię na kawę.
Te invitó a un café. – Zaprosił cię na kawę.
Jak widzisz, akcent ma znaczenie. Warto o tym pamiętać już od początku naszej przygody z czasem przeszłym.
Kolejny czas przeszły, który również warto poznać na poziomie początkującym hiszpańskiego to Pretérito Perfecto. To czas złożony, a do jego powstania potrzebujemy czasownika posiłkowego haber. Jakie są przykładowe formy?
| Osoba | Przykład |
|---|---|
| yo (ja) | he bailado – tańczyłem/am |
| tú (ty) | has hablado – rozmawiałeś/aś |
| él / ella / usted (on / ona / pan/pani) | ha trabajado – pracował/a |
| nosotros/as (my) | hemos escuchado – słuchaliśmy |
| vosotros/as (wy) | habéis estudiado – uczyliście się |
| ellos / ellas / ustedes (oni / one / państwo) | han cantado – śpiewali |
Jeśli chcesz dokładniej przyjrzeć się budowie tego czasu, obejrzyj mój film na YouTube, gdzie omawiam jego tworzenie.
Dodatkowo warto wiedzieć, że tego czasu nie użyjemy w Ameryce Południowej czy w niektórych regionach Hiszpanii: Galicji, Asturii i Leon. Co ciekawe, w Ameryce Południowej, Pretérito Perfecto został całkowicie wyparty przez Indefinido. Warto o tym pamiętać planując daleką podróż do Meksyku czy innych krajów Ameryki Południowej. Oczywiście zostaniemy zrozumiani, ale dla rodowitych mieszkańców bardziej naturalne będzie użycie Indefinido.
Jeśli chcesz uporządkować swoją wiedzę i dopasować czas przeszły do odpowiedniej sytuacji, zachęcam Cię do sprawdzenia kursu online o czasach przeszłych, który stworzyłam we współpracy z dr Agnieszką Martínez Lozano. Szczegóły i więcej informacji znajdziesz na końcu artykułu. 🙂
Hiszpański czas przeszły Pretérito Indefinido używamy, gdy opowiadamy o czymś, co się wydarzyło i już się zakończyło w określonym momencie przeszłości. To zamknięty rozdział, kropka na końcu zdania.
Przykłady:
Ayer comí paella. – Wczoraj jadłem paellę. (już jej nie ma 😞)
El año pasado viajé a España. – W zeszłym roku podróżowałem/am do Hiszpanii.
Anoche vi una película interesante. – Wczoraj wieczorem obejrzałem ciekawy film.
Możesz pokazać coś na wyimaginowanej linii czasu i powiedzieć: „o, tutaj, to się wydarzyło wtedy i wtedy”.
Ten czas często występuje z konkretnymi marcadores temporales (określeniami czasu):
Hiszpański czas przeszły Pretérito Perfecto przydaje się, gdy mówimy o czymś, co wydarzyło się w okresie, który jeszcze trwa lub dopiero co się zakończyło („dzisiaj”, „w tym tygodniu”); gdy mówimy o doświadczeniu bez wspominania czasu („Jadłam stek z krokodyla”); lub gdy dane wydarzenie wpływa na naszą teraźniejszość.
Przykłady:
Hoy he comido paella. – Dziś jadłem paellę.
Este año he viajado a España. – W tym roku podróżowałem do Hiszpanii.
Esta semana he visto tres películas. – W tym tygodniu obejrzałem trzy filmy. (tydzień się jeszcze nie skończył)
Pretérito Perfecto wpływa na Twoje „teraz”. W połączeniu z tym czasem często występują następujące marcadores temporales:
Prosty trik, który możesz zastosować, żeby lepiej rozróżniać czasy przeszłe w języku hiszpańskim: jeśli możesz dodać „już” lub „jeszcze nie” do zdania, prawdopodobnie powinieneś użyć Pretérito Perfecto:
Popatrzmy jeszcze na przykłady, które fajnie pokazują różnicę między Pretérito Indefinido i Pretérito Perfecto.
Trzeci czas przeszły, który omówimy to Pretérito Imperfecto. Ucząc się tego czasu, trochę odetchniemy od nauki wyjątków, jest ich niewiele, a dokładnie trzy: ser, ir, ver.
Formy regularne to np. hablaba, hablabas, hablaba, hablábamos, hablabais i hablaban
Czasownik tener odmieniony w tym czasie to: tenía, tenías, tenía, teníamos, teníais, tenían.
Bądź czujny z akcentami, jeśli nie chcesz zostać źle zrozumiany, bo np. tenia (bez akcentu) to tasiemiec. To może Ci pomóc uniknąć niepotrzebnej wpadki.
Warto także zapamiętać, że w czasie Pretérito Imperfecto pierwsza i trzecia osoba, czyli yo i él/ella mają identyczną formę. Jak wspomniałam wcześniej, w takich zdaniach najważniejszy jest kontekst zdania. O czym już dobrze wiesz. 🙂
Napisałam ją, żeby pokazać, że hiszpańska gramatyka nie jest taka straszna. Użyłam ciekawych i życiowych przykładów. Koniec z nudnymi zadaniami! Wykorzystałam cytaty z hiszpańskiej i latynoskiej popkultury: piosenek, seriali, filmów żeby Twoja nauka była przyjemna i zarazem jeszcze bardziej skuteczna.
Imperfecto służy do zarysowania tła historii:
A także mówienia o nawykach z przeszłości lub powtarzających się wydarzeniach:
I opisania czynności dziejących się równocześnie:
Można sobie wyobrazić, że Imperfecto dokumentuje nasze życie w przeszłości (bliższej lub dalszej) moment po momencie. Z kolei Indefinido przypomina robienie zdjęć konkretnym wydarzeniom.
Indefinido używamy, gdy mówimy o zakończonym wydarzeniu:
Opisujemy serię następujących po sobie wydarzeń:
Podajemy, ile czasu coś trwało:
Te dwa czasy przeszłe w języku hiszpańskim często występują razem, gdy opowiadamy o wydarzeniach z przeszłości:
Imperfecto opowiada, jak wyglądała sytuacja, a Indefinido pokazuje, co się wydarzyło.
Używaj Imperfecto jeśli możesz dodać:
Wybierz Indefinido jeśli w zdaniu pasuje:
Ostatni czas przeszły, to Pretérito Pluscuamperfecto, który jest rzadziej używany. Możemy się z nim spotkać po raz pierwszy na poziomie średniozaawansowanym. Jest to czas zaprzeszły. Przykład: Leí lo que me habías escrito. – Przeczytałem to, co mi napisałaś.
Jest to również czas złożony, do którego potrzebujemy czasownika posiłkowego haber, odmienionego tym razem w czasie przeszłym. Dobrym pomysłem jest zaczęcie jego nauki po opanowaniu trzech wcześniejszych czasów. Wtedy, kiedy nie będzie już dla nas problemem używanie ich w praktyce (a to i tak na początku sporym wyzwaniem).
Już znasz 4 czasy przeszłe w języku hiszpańskim. Zobaczmy teraz, jak łączą się ze sobą.
Rozróżnianie czasów przeszłych jest dla ciebie wyzwaniem? Marzysz o tym, aby w końcu zacząć ich używać w praktyce? A może chcesz w końcu opanować wszystkie odmiany, które wiecznie spędzają Ci sen z powiek? Zapisz się na kurs online z czasów przeszłych, prowadzony przez dr Agnieszkę Martínez Lozano!
W kursie nie zabraknie dokładnego omówienia odmian i zastosowań trzech najważniejszych czasów przeszłych. Dodatkowo w module 4 czeka na Ciebie porównanie czasów. Dzięki temu poznasz również podstawowe i zaawansowane różnice między Pretérito Indefinido, Imperfecto oraz Perfecto. W kursie znajdziesz mnóstwo praktycznych sytuacji z życia wziętych i anegdotek (oczywiście w czasach przeszłych).
Co znajdziesz na platformie? Kurs Hiszpańskie Czasy Przeszłe to aż 14 lekcji video, 50 zadań i 204 fiszki! Ucz się z gotowym planem i zacznij używać czasów przeszłych bez stresu! Jesteś gotowy zmierzyć się z czasami przeszłymi?
